Znajoma mówi, że wszystkie dzieci są piękne. Absolutnie. Nie może być inaczej. Zwróćmy zatem uwagę na chłopca, którego portret nabyliśmy do muzeum w ostatnim czasie. Jego autorem jest Teofil Kwiatkowski (1809–1891). Już nie raz pisaliśmy o tym artyście na stronie muzeum. Było tak za każdym razem, gdy udało nam się zakupić którąś z jego prac. Muzeum bowiem od kilku lat powzięło zamiar gromadzenia prac wszystkich uczestników powstania listopadowego, którzy byli artystami.

„Przesyłam Ci to zdjęcie” – pisał niemal dziewięćdziesiąt lat temu Józef Łazowski – „jest to obchód 100 letniej rocznicy bitwy pod Ostrołęką”. Autor tych słów był przez kilka lat kierownikiem Powszechnej Szkoły Kolejowej na Stacji w Ostrołęce, a adresatką – jego córka Halina, uczennica gimnazjum w Łomży. Historia życia Łazowskiego przypomina koleje losu wielu przedstawicieli zubożałego po powstaniu styczniowym ziemiaństwa, z którego rekrutowała się polska inteligencja na przełomie XIX i XX wieku.

To musiała być piękna miłość. Natalia i Ludwik. Pokochali się i postanowili pobrać, w czasie gdy on, kurując złamaną na początku powstania listopadowego nogę, spędzał kilka tygodni w domowych pieleszach. Znali się od dawna, przez całej jej życie, skoro była jego siostrzenicą. Pozwolenie na ich małżeństwo musiało być z tego powodu usankcjonowane dyspensą. Ślub miał miejsce w styczniu 1831 roku i jak to na wojnie bywa – on jako zawodowy żołnierz i gorący patriota, zaraz po powrocie do zdrowia, ruszył do walki z Moskalem. Pozostały im listy i okazjonalne spotkania.

10 czerwca 1831 roku w Kleszewie pod Pułtuskiem zmarł na cholerę feldmarszałek Iwan Dybicz, głównodowodzący armią rosyjską w wojnie polsko-rosyjskiej 1831 roku.