Ogólnopolski Dzień Etnografii, Etnologii i Antropologii Kulturowej

Ogólnopolski Dzień Etnografii, Etnologii i Antropologii Kulturowej

9 lutego 1895 roku w sali lwowskiego ratusza powołano Towarzystwo Ludoznawcze. Inicjatorem był prof. Antoni Kalina. Początkowo liczyło 64 członków. Za cel stawiało sobie „umiejętne badanie ludu polskiego i sąsiednich oraz rozpowszechnianie zebranych o nim wiadomości”. Po drugiej wojnie światowej kontynuatorem tej szlachetnej idei jest Polskie Towarzystwo Ludoznawcze, którego siedzibą jest Wrocław. Na kolejnych zjazdach sformułowano na nowo cele organizacji. Są nimi kształtowanie warunków do rozwijania antropologicznych zainteresowań wśród swoich członków, a także wspieranie rozwoju nauk etnologicznych oraz popularyzowanie wiedzy antropologicznej w społeczeństwie. Towarzystwo organizuje zebrania, konferencje, odczyty, prowadzi badania naukowe. Gromadzi, prowadzi i udostępnia księgozbiory, archiwa oraz bazy danych dotyczące historycznych i współczesnych form kultury polskiej (w szczególności kultury ludowej), kultur innych narodów oraz grup etnicznych, a także wspólnot kulturowych. Organem prasowym PTL i Komitetu Nauk Etnologicznych jest czasopismo „Lud”, które ukazuje się od 1895 roku. Uchwałą Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego z dnia 26 października 2019 roku ustanowiono, że 9 lutego będzie Ogólnopolskim Dniem Etnografii, Etnologii i Antropologii Kulturowej. W tym dniu warto wspomnieć kilku z licznego grona badaczy etnografów i etnologów, którzy szczególnie upodobali sobie Kurpie. Należał do nich Wiktor Czajewski, urodzony w 1857 roku w Ostrołęce, autor powieści historycznej „Na kurpiowskim szlaku” oraz cyklu artykułów ”Kurpie. Kartka etnograficzna”, które ukazały się w 1881 roku w „Tygodniku Illustrowanym”. Działalność Adama Chętnika oraz jego niezliczone prace dotyczące różnych dziedzin życia w naszym regionie są powszechnie znane. Etnologom z ośrodka warszawskiego Kurpie zawdzięczają znakomitą monografię „Kurpie. Puszcza Zielona”. W trzech tomach opisano proces kształtowania regionu oraz zawarto analizę przeobrażeń społeczno-gospodarczych na obszarze Kurpiowskiej Puszczy Zielonej. Nie każdy region etnograficzny może pochwalić się takim opracowaniem. Z ogromną wrażliwością Jacek Olędzki opisał sztukę Kurpiów. „Kultura artystyczna ludności kurpiowskiej” oraz album „Sztuka Kurpiów” do dzisiaj są niedoścignionym przykładem zrozumienia istoty kultury regionu kurpiowskiego. Prof. Marian Pokropek dzięki badaniom terenowym i dokumentacji utrwalił na kartach swoich opracowań wspaniałe budownictwo drewniane Kurpiów. Także dzisiaj nasz region jest wdzięcznym terenem badań dla młodych etnologów. Wspomnieć należy choćby jedną z ostatnich prac Katarzyny Waszczyńskiej „Orbis interior kurpiensis mieszkańców gminy Kadzidło i okolic”, czy artykuł „Kurp w internecie i w realu – Zdzisław Bziukiewicz”, który ukazał się w tomie „Antropolog wobec współczesności”.

Antropologia i etnologia światowa od początku związane były z powstawaniem i działalnością stowarzyszeń obrony praw mniejszości etnicznych, kobiet, dzieci, a więc grup słabszych. To ich działalność kształtowała ludzi o otwartych umysłach, wrażliwych na inność, odnoszących się z szacunkiem do drugiego człowieka, zdolnych do dialogu.

Wszystkim etnografom, etnologom i antropologom kultury w tym dniu życzymy nie tylko interesujących tematów prac badawczych, ale także tego, aby były rozumiane i doceniane przez społeczeństwo.