Dzisiaj przypada 158. rocznica wybuchu powstania styczniowego. Jednym z uczestników tego zrywu niepodległościowego był mieszkaniec Wojciechowic – Adam Wojciechowski. Niżej zamieszczamy krótki rys życia powstańca. Ilustrujemy go m.in. drukiem nut mazurka ze zbiorów MKK. Mało znany jest bowiem fakt, że Adam Wojciechowski parał się komponowaniem utworów muzycznych. Skomponował marsz „Nasz Brygadier”, a zeszyt wydany przez wydawnictwo Gebethnera i Wolfa wręczył Józefowi Piłsudskiemu w Belwederze. Spotkanie to zaliczył do najpiękniejszych momentów swojego życia. Nie pozostawiamy wątpliwości, że nasz bohater otaczał kultem Marszałka. Skomponował także mazurek na fortepian, dedykowany innemu wielkiemu Polakowi – Ignacemu Janowi Paderewskiemu, a dochód ze sprzedaży publikacji przeznaczył na budowę polskiej marynarki.
Adam Wojciechowski urodził się 24 czerwca 1835 roku w Wojciechowicach. Jego rodzicami byli Marcin Wojciechowski – założyciel Wojciechowic, ekspedytor poczty w Ostrołęce oraz Izabela z Jabłońskich. Uczył się w gimnazjum w Łomży i w Suwałkach. Następnie doglądał rodzinny majątek. Tak jak ojciec wziął udział w powstaniu styczniowym. Chrzest bojowy odbył w bitwie pod Osuchową w oddziale Karola Fryczego. Po rozbiciu oddziału ukrywał się i organizował Kurpiów w Puszczy Białej do celów wywiadowczych i przejmowania poczty. Julian Grochowski, komendant II okręgu miastkowskiego, mianował Adama Wojciechowskiego naczelnikiem wywiadu i żandarmerii na powiaty łomżyński i ostrołęcki. W prasie znajdujemy również informacje, że „schwytany, więziony był przez kilkanaście miesięcy w Ostrowi i Pułtusku” albo w Ostrołęce. Jednak w świetle opracowania Marcina Tadeusza Wojciechowskiego – prawnuka Adama, więzienie zaliczył jedynie Marcin Wojciechowski – ojciec Adama, mianowany przez Rząd Narodowy komisarzem i skarbnikiem na okręg ostrołęcki.
W drugiej połowie lat sześćdziesiątych XIX wieku Adam ożenił się z Wandą Chrzanowską herbu Suchekomnaty. Miał z nią sześcioro dzieci. Jeden z nich – też o imieniu Adam – przekazał do muzeum kilka pamiątek, w tym zeszyt z zapisem nutowym mazurka. Do pierwszej wojny weteran mieszkał w Wojciechowicach. Był sędzią gminnym w Ostrołęce. W 1919 roku sprzedał zrujnowany majątek w Wojciechowicach i zamieszkał w majątku córki w Dziwlach w powiecie piotrkowskim, a następnie w Piotrkowie Trybunalskim.
Zmarł 19 kwietnia 1937 roku, w Szpitalu Ujazdowskim w Warszawie. Przeżył 102 lata. Pogrzeb Adama Wojciechowskiego był patriotyczną manifestacją. Nabożeństwo żałobne, odprawione z ceremoniałem wojskowym, odbyło się 22 czerwca o godz. 9.30 w kościele garnizonowym przy ul. Długiej w Warszawie. Następnie zwłoki wyprowadzono do placu Weteranów na Pradze. Stamtąd przewiezione zostały samochodem do Ostrołęki. 22 czerwca również w Ostrołęce odbyły się pożegnalne uroczystości. Ostrołęczanie, wojsko, harcerze, poczty sztandarowe w asyście księży odprowadziły styczniowego powstańca na cmentarz, gdzie spoczął w rodzinnym grobie.
Adam Wojciechowski należał do grona tych uczestników 1863 roku, którzy dożyli niepodległej Polski i mogli dać świadectwo patriotyzmu. Ubrany w charakterystyczną czamarę – w surdut weterana powstania styczniowego oraz w czapkę rogatywkę, ozdobiony odznaczeniami, razem z innymi weteranami często był honorowym gościem państwowych uroczystości, spotkań z młodzieżą, rocznic. Obcowanie z weteranami 1863 roku wpisane było w system edukacji społeczeństwa II RP. Nie mogło zabraknąć Adama Wojciechowskiego podczas obchodów setnej rocznicy bitwy pod Ostrołęką, kiedy to razem z Mamertem Wandallim był gościem honorowym tej patriotycznej uroczystości.
Fotografie:
1. Adam Wojciechowski, fot. ze zbiorów Narodowego Archiwum Cyfrowego
2. Nuty, nr inw. MOO/HA/177
