Przedmiot obrzędowy składający się z plastikowej miseczki, metalowych elementów dźwiękotwórczych (najczęściej monet) oraz serwetki pełniącej funkcję membrany. Ta ostatnia została wykonana z płótna bawełnianego ozdobionego syntetycznymi tasiemkami oraz cekinami w kształcie listków. Pod dnem naczynia serwetka została zebrana i związana gumką oraz tasiemką w kolorze czerwonym.
Gruchac był symbolem czepka – odświętnego nakrycia głowy mężatek, nakładanego pannie młodej podczas oczepin. Był również nieodłącznym elementem korowodowego tańca z gruchacem wykonywanego przez zamężne kobiety. Podczas obrzędu weselnego tancerki formowały koło. Mistrzyni ceremonii zwana cepcarką wchodziła do środka, a następnie tańczyła rytmicznie potrząsając gruchacem. Gdy się zmęczyła zastępowały ją pozostałe tancerki.
Akcji tanecznej towarzyszył śpiew:
Graj gracyku abyś mógł, nie żałujże moich nóg.
Moje nogi stalowe, do tanecka gotowe. / bis
Graj gracyku abyś mógł, nie żałujże moich nóg.
Moje nogi z żelaza, nie ustaną ni raza. /bis
Graj gracyku, aby aby, niechaj tańczą same baby.
Graj gracyku abyś mógł, nie żałujże moich nóg. / bis
Graj gracyku apu apu, niechaj skaczą do pułapu.
Graj gracyku abyś mógł, nie żałujże moich nóg. / bis
nn, 1970-1990, Kadzidło, technika własna, MKK/E/3696