Dziś obchodzimy Święto Narodowe Trzeciego Maja ustanowione dla uczczenia pierwszej w Europie i drugiej na świecie ustawy zasadniczej uchwalonej 3 maja 1791 r. Warto przy tej okazji wspomnieć o innej rocznicy. Dokładnie 190 lat temu – 3 maja 1831 r. – opublikowana została Konstytucja dla Europy, której autorem był Wojciech Bogumił Jastrzębowski. Data publikacji nie była przypadkowa. W ten sposób autor nawiązywał do największego osiągnięcia prawnego niepodległej Ojczyzny.

Tekst Konstytucji dla Europy zamknięty w 77 punktach był propozycją uporządkowania Europy poprzez prawa narodowe i europejskie, których podstawą i źródłem miały być: „prawa natury, czyli prawa Boskie; przymiotem zaś […] ludzkość i sprawiedliwość”. I chociaż powstanie upadło a Konstytucja Jastrzębowskiego na długie lata została zapomniana, to dziś jest żywym dowodem na to, że idea Europy jako wspólnoty narodów opartej na prawie, a nie sile, kiełkowała również w walczącej o niepodległość Polsce.

Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie przygotowało wystawę planszową poświęconą Jastrzębowskiemu i jego projektowi Konstytucji dla Europy. Można ją zobaczyć online pod adresem: https://senat.edu.pl/assets/Edukacja/EdukacjaEuropejska/Wystawa-Konstytucja-dla-Europy.pdf.

Ilustracja: autor Maksymilian Fajans, Wojciech Bogumił Jastrzębowski, litografia, źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.